Một trong những hiểu biết sai lầm nhất của dân chơi xe: SOHC ĂN ĐỀ - DOHC ĂN HẬU

Bạn thì sao? Có đang nghĩ như vậy hay không?

SOHC và DOHC nghĩa là gì?

Động cơ đốt trong nói chung hoạt động theo các chu trình nhiệt động lực học. Để điều khiển các chu trình này sinh công có ích theo ý muốn thì cần các hệ thống phân phối khí. Trên động cơ 4 thì, hệ thống phân phối khí là một tổ hợp gồm các van nạp/xả và cơ cấu điều khiển đóng mở. Các van gọi là supap, và cơ cấu đóng mở là cây cam.

Supap thì được bố trí trong đầu bò, trên đỉnh piston, ngay vị trí các cửa nạp/xả.

Còn cam thì có thể được đặt dưới bụng máy, gần trục khuỷu. Dẫn động từ cam lên supap bằng đũa đẩy. Thiết kế này phù hợp với những động cơ có tua máy thấp, chẳng hạn như động cơ V-twin của Harley Davidson, hay gần gũi hơn là động cơ của xe ba gác.

Cơ cấu cam đơn, đũa đẩy trên động cơ V-twin của Harley Davidson

Còn với động cơ tua máy cao, đòi hỏi chu kỳ nạp/xả cực kỳ chính xác thì cam được đưa lên đầu, nằm gần với supap. Truyền động từ trục khuỷu lên cam thông qua sên cam hoặc dây curoa. Cách bố trí này gọi là Over Head Camshaft (OHC).

Đường nạp được đóng mở bởi supap nạp.

Đường xả được đóng mở bởi supap xả.

Cơ cấu SOHC và DOHC

• Có thể dùng chung một cây cam để điều khiển cả 2 supap. Cách này gọi là cam đơn - Single Over Head Camshaft (SOHC).
• Còn nếu supap nạp và xả được điều khiển bởi 2 cây cam độc lập thì gọi là cam đôi - Double (Hoặc Dual) Over Head Camshaft (DOHC).

Cơ bản, SOHC và DOHC giống hệt nhau về nguyên lý hoạt động. Nếu phải so sánh ưu nhược điểm, thì có thể nêu ra vài gạch đầu dòng mang tính lý thuyết:

• SOHC nhẹ hơn, cả về khối lượng và độ “nặng” khi quay.
• SOHC gọn gàng hơn.
• SOHC chi phí sản xuất thấp hơn.
• DOHC áp lực nên thành đầu thấp hơn.
• DOHC tự do hơn trong việc thiết kế chảo nổ, vị trí đặt supap, vị trí đặt bugi...
• DOHC có thể tác động supap trực tiếp không qua cò, cho phép vận hành ổn định ở tua máy cao hơn.
• ...

Tuy nhiên, các ưu nhược điểm so sánh này không có nhiều ý nghĩa trên những động cơ cỡ nhỏ, hay những động cơ không cho phép tuỳ biến góc mở cam (Cam Timing). Và lưu ý quan trọng là trong bảng so sánh ưu nhược điểm, không hề nói SOHC ăn đề hay DOHC ăn hậu.

Các thông số kỹ thuật của cam

Bài viết tham khảo: Các thông số của cam - UPDATING

Mạnh đề hay mạnh hậu phụ thuộc nhiều yếu tố khác trong thiết kế động cơ. Single hay Double chỉ là một trong những điều kiện đủ góp phần vào cái thiết kế tổng thể đó. Bạn nào muốn tìm hiểu thêm về vấn đề này, có thể xem link mình để ở cuối bài.

Nếu nói không ngoa thì cây cam chính là linh hồn của một động cơ, hay nói xa hơn chính là linh hồn của một chiếc xe. Ga đầu hay ga đuôi, máy dài hay máy ngắn, xe hiền hay xe hỗn... Cấu hình tất cả giữ nguyên, chỉ cần thay đổi một chút thông số cam cũng đủ tạo nên những khác biệt vô cùng lớn.

Nhưng phải hiểu rằng, tất cả những khác biệt này được tạo ra là bởi profile, bởi lift, bởi duration... của cây cam chứ không phải bởi cấu trúc cam đơn hay cam đôi.